طراحی سایت در به طور فدرال قبیله اداره می شود پاکستان

بدنبال حمله آمریکا و متحدان این کشور به افغانستان در سال ۲۰۰۱ میلادی و شکست رژیم طالبان در این کشور گفته می شود که بسیاری از رهبران طالبان و نیروهای وفادار به این جنبش و همچنین رهبران و نیروهای القاعده به منطقه شمال و شمال غرب پاکستان رفتتند -- و در مناطق مختلف بویژه منطقه ای موسوم به منطقه قبیله ای پاکستان سکنی گزیدند.

با پیچده تر شدن اوضاع و ادامه جنگها و درگیریها در افغانستان و از سوی دیگر افزایش فعالیت ستیزه جویان پاکستان و ظهور "تحریک طالبان پاکستان" در منطقه قبیله ای این کشور نام این منطقه بویژه از اواسط سال ۲۰۰۵بیشتر بر سر زبانها افتاد.

منطقه قبایلی پاکستان در ساختار سیاسی این کشور “فتا” خواند می شود که کوتاه شده: “فدرالی آدمینستریتد ترایبال آیریاز آف پاکستان” (Federally Adminstrated Tribal Araes of Pakistan: FATA) است که می توان آن را به "منطقه قبایلی تحت ادراه فدرال (پاکستان)" ترجمه کرد.

اگرچه فتا نامی است که معمولا برای اشاره به این منطقه مورد استفاده قرار می گیرد.

فتا در مجاورت مناطق جنوبی افغانستان قرار دارد (و با ولایات کنر- ننگرهار - پکتیا - خوست - پکتیکا) و با ایالت "سرحد" پاکستان (که اخیرا رسما تغییر نام پیدا کرده و به آن "خیبر - پختونخواه" می گویند) هم مرز است.

این منطقه کمی بیش از ۲۷ هزار کیلومتر مربع وسعت دارد و دارای ۷ منطقه است که به آن "آیجنسی" (Agancy) می گویند.

تعداد جمعیت ساکن این منطقه دستخوش تحولات زیادی شده است و مهاجرت ساکنان این منطقه و عملیات نظامی و ستیزه گری باعث شده است که تعداد ساکنان آن دستخوش تحولات زیادی شود؛ اما برخی از آمارها جمعیت این منطقه را بین ۳ تا 4 میلیون تخمین می زنند.

که جمعیت اصلی منطقه دستکم بر اساس آمار سال ۱۹۹۸ کمی بیش از سه میلیون نفر است.

مشکلات اقتصادی و بویژه در چند سال اخیر ستیزه جویی و عملیات نظامی باعث شده است تا رشد جمعیت در این منطقه در مقایسه با دیگر مناطق پاکستان کمتر باشد.

هفت منطقه قبایلی پاکستان از شمال به جنوب عبارتند از: باجور- مهمند (با ضم میم اول و فتح میم دوم) - -خیبر- اروکزی- کرم (با ضم کاف)- وزیرستان شمالی و وزیرستان جنوبی.

بجز منطقه اروکزی بقیه مناطق این ناحیه با افغانستان هم مرز هستند.

تاریخچه این منطقه به زمان استعمار بریتانیا بر شبه قاره هند بر می گردد که به طور خلاصه به عنوان منطقه ای حائل در "بازی بزرگ" در منطقه بویژه بین بریتانیا و روسیه عمل می کرد.

بدلیل ساختار قومی و قبیله ای آن - این منطقه از آن زمان تا به امروز به جز تغییرات محدودی در برخی از زمینه ها مانند قوانین جزایی (منطقه) مرزی موسوم به "اف سی آر" (مصوب سال ۱۹۰۱) و یا قانون مربوط به فعالیت احزاب در این منطقه در چند سال اخیر- تغییر چندانی نکرده است.

اگرچه حتی این تغییرات اخیر نیز بیشتر جنبه تئوریک داشته و در عمل بدلایل مختلفی به مرحله ظهور نرسیده است.

ساکنان فتا تقریبا همگی از قبایل مختلف پشتون هستند که در دو سوی مرز پاکستان و افغانستان پراکنده اند و این تقسیم مرزی خود باعث مشکلات سیاسی و هر از گاه تنشهای نظامی بین دو کشور در طول تاریخ بوده است.

قبایل پشتون بر اساس قوانین و آداب و رسوم و سنت هزاران ساله قبیله ای خود که در برخی از موارد کوچکترین تغییری نکرده و به طور کلی به آن "پشتون (پختون) والی" می گویند، عمل می کنند.

قبایل پشتون به چهار شاخه اصلی موسوم به "بتن" - "کرلان" - "غرغشت" و "سربن" تقسیم می شود که تقریبا همگی خود را از نوادگان "قیس عبد الرشید" می دانند.

هریک از این ابر قبایل خود به قبایل بزرگی مانند "غلزایی" و یا "درانی" (که در افغانستان از قبایل اصلی و مهم پشتون هستند) "وزیر"، "محسود"، "بنگاش"، "توری"، "تره کانی"، "اوتمان خیل" تقسیم می شوند که هریک خود به زیر مجموعه های کوچک تر تقسیم شده اند.

ازدواج - مهاجرت - جنگ و مسایل افتصادی و مشکلاتی مشابه باعث ایجاد تغییراتی در ساختار قبایلی این منطقه شده است که به هم آمیختگی آنها بر پیچیده تر شدن درک این قبایل و تاثیر آنها بر روابط بین قبیله ای و معادلات سیاسی منطقه موثر بوده است.

همانگونه که پیشتر اشاره شده - "فتا" بخشی از پاکستان و دارای نماینده در دو مجلس این کشور (شورای ملی و سنا) است اما این ناحیه از نظر ساختاری مانند ایالات پاکستان نیست.

بنابر این (فتا) را نمی توان ایالت نامید و به هفت ناحیه آن نمی توان ایالت و یا استان اطلاق کرد.

فتا مستقیما زیر نظر رئیس جمهوری پاکستان است.

رئیس جمهوری پاکستان از طریق فرماندارایالت خیبر- پختونخواه (سرحد سابق) با نماینده سیاسی منتصب شده برای هر یک از هفت منطقه در ارتباط است.

این نماینده سیاسی به نوبه خود با مالکان هر یک از این مناطق که ضرورتا یک نفر نیست در تماس است.

این مالکان یا از طریق نماینده سیاسی و یا در برخی از موارد از طریق خود قبایل انتخاب شده اند- به این سمت گماشته می شوند.

نماینده سیاسی و مالکان پر نفوذ ترین افراد در مناطق قبایلی پاکستان هستند.

اما در چند سال اخیر از سویی به دلایل مختلف مهاجرتی و اقتصادی از نفوذ مالکان و ریش سفیدان قبایل کاسته شده است و از سویی دیگر ستیزه جویان در هر دو سوی مرز بویژه در منطقه قبایلی پاکستان با در آمیخته شدن با گروههای ستیزه جوی غیر بومی نسل جدیدی از رهبران را بوجود آورده اند که در روش و عمل با پیشینیان خود متفاوت هستند و برای رسیدن به قدرت، رهبران پرنفوذ سنتی را از میان برداشته اند.

گفته می شود که در سالهای گذشته دستکم ۶۰۰ نفر از مالکان محلی از سوی ستیزه جویان کشته شده اند.

فتا از محروم ترین مناطق پاکستان به شمار می رود.

بر اساس گزارشها نرخ باسوادی در کل این منطقه کمی بیش از ۱۷ درصد است که این نرخ برای مردان بیش از ۲۹ درصد و برای زنان حدود ۳ درصد است.

(البته به دلیل وضعیت منطقه این آمار به اوایل دهه ۹۰ میلادی بر می گردد.

اگرچه به نظر نمی رسد که این آمار تغییری اساسی کرده باشد) بر اساس آمار موسسه بروکینگز (اخذ شده در ژوئن ۲۰۱۰) تعداد مدارس ابتدایی دولتی در فتا حدود ۴۰۰۰ مدرسه است که این تعداد برای مدارس متوسطه به ۲۴۰ مدرسه کاهش می یابد.

بر اساس گزارشها و آمار سال ۲۰۰۳برای هر ۷ هزار نفر یک دکتر در فتا وجود دارد.

بسیاری معتقدند که این آمار نشانگر عدم توجه دولتهای مرکزی به این منطقه بوده است که در عمل به معنی ایجاد زمینه های مناسب برای رشد ستیزه جویی است.

البته در سال ۲۰۰۲ و سپس در سال ۲۰۰۶ تغییراتی در نحوه انجام امور مربوط به برنامه ریزی و توسعه که تا آن زمان در بخش فتا در اداره ایالتی "خیبر- پختونخواه" انجام می شد، داده شد که برروی کاغذ با هدف کمک به توسعه زیرساختارهای این منطقه انجام گرفته بود اما علی رغم این تغییرات در عمل تغییرات قابل ملاحظه ای انجام نشده است اگرچه شاید این بدلیل بروز نا امنی ها در منطقه باشد.

© 2020 بی بی سی.

بی بی سی مسئول محتوای سایت های دیگر نیست.

سیاست ما درباره لینک دادن به سایت های دیگر.